Kącik specjalistyczny
Zajęcia Logopedyczne
Prowadząca: mgr Beata Lenart.
Cztery powody, aby nie karać dziecka swoim milczeniem
Rodzicielstwo wymaga od nas mądrości i empatii, szczególnie w trudnych momentach. Jednym z zachowań, które mogą mieć negatywny wpływ na rozwój emocjonalny dziecka, jest karanie go milczeniem.
Oto cztery powody, dla których warto unikać tej praktyki:
1. Milczenie za karę - wpływa na poczucie własnej wartości
2. Milczenie za karę to uczenie przez strach a nie zrozumienie
3. Milczenie za karę to nie przygotowanie do przyszłości
4. Milczenie za karę - buduje mury zamiast mostów
Jak Wspierać Kreatywność u Dzieci? – czyli Odkrywanie Świata Przez Zabawę
W dzisiejszych czasach, kiedy ekran zdominował wiele aspektów naszego życia, ważne jest, aby nie zapominać o znaczeniu kreatywności w rozwoju naszych dzieci. Kreatywność to nie tylko umiejętność tworzenia sztuki; to sposób myślenia, który pomaga rozwiązywać problemy, adaptować się do nowych sytuacji i wyrażać siebie.
Zerknij na kilka sposobów, jak możemy wspierać samodzielność i kreatywność naszych dzieci każdego dnia!
Razem twórzmy kolorowy, kreatywny świat dla naszych dzieci.
Dr Kamila Olga – psycholog
1. Twórzmy razem
2. Czytajmy razem
3. Wyjdź z domu
4. Pobaw się muzyką
5. Pozwól się ponudzić
Co powiedzieć zamiast "Nie płacz!"?
PŁACZ…
Bywa, że płacz jest potrzebny - czy wręcz niezbędny do wyrażenia emocji. Jeszcze częściej bywa, że trudniej sobie z tym płaczem poradzić dorosłemu niż dziecku. Paradoks, prawda?
Dziecko płacze, a dorosłemu "serce się kraja", albo…
Dziecko płacze, a dorosły, rodzeństwo nawołują:
- "zrób coś z nim!" -
- "badź cicho!"-
- "uspokój się" -
I oczywiście… "no, nie płacz już".
Słowa są szybsze niż myśli, bo sam płacz potrafi być bardzo nieprzyjemny dla ucha. Reagujemy szybko, aby tylko ten dźwięk ucichł, bo w tym hałasie tak trudno "zebrać myśli" i koło się zamyka. Błędne koło.
Chcemy pomóc dziecku, ale i płacz może paraliżować. Paraliżować Nas- dorosłych. Co zrobić ZAMIAST użycia słów "Nie płacz?"
Zerknij na kilka wskazówek:
- Zaufaj sobie, że i z płaczem dasz sobie cierpliwie i spokojnie radę.
- Zaakceptuj płacz jest potrzebny. Dla najmniejszych dzieci to jedyny znany i dostępny sposób komunikacji z Tobą, najważniejszą dla niego osobą
- Postaraj się usłyszeć potrzebę dziecka, jaka stoi za płaczem…
- może potrzeba uwagi,
- może potrzeba docenienia,
- może potrzeba bliskości,
- może…
- Bądź obecny, bądź blisko.
I czasem "tylko tyle" albo może "aż tyle" wystarczy… Bo…
"Dzieci będą czuły ból, nie wspominając o rozczarowaniu, smutku, niezadowoleniu. Twoje zadanie nie polega na tym, by nie dopuszczać do porażek i trudności w życiu dzieci,lecz na tym, by dać im narzędzia i odporność emocjonalną, by poradziły sobie w czasie życiowych burz, a także na tym, by przejść przez te burze razem z nimi"
Dan Siegiel
Dr Kamila Olga – psycholog
Jak wspierać poczucie własnej wartości u dziecka?
Poczucie Własnej Wartości jest ważne, a… Najzdrowsze poczucie własnej wartości rośnie razem z nami. Wspieraj, ale nie wyręczaj… pozwól na nieidealne momenty, ale BĄDŹ przy nich obecny. Na tyle blisko, aby móc pomoc i na tyle daleko, aby dziecko czuło swój wysiłek, doceniło siebie… I nie zawsze bywa idealnie. Nie musi.
Idealni ludzie - nie są prawdziwi. A prawdziwi ludzie - nie są idealni.
Dr Kamila Olga – psycholog
Ćwiczenia usprawniające narządy mowy.
Warunkiem prawidłowej wymowy głosek jest m. in. odpowiedni poziom sprawności narządów artykulacyjnych: języka, warg, żuchwy i podniebienia miękkiego. Ćwiczenia usprawniające mają na celu wypracowanie zręcznych i celowych ruchów narządów mowy. Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i położenia poszczególnych artykulatorów. Gimnastykę aparatu mowy najlepiej prowadzić w formie zabawy, aby dziecko odczuwało radość i zadowolenie. Nie krytykujmy, ani nie zmuszajmy do ćwiczeń. Czas trwania i liczbę powtórzeń należy dostosować do indywidualnych potrzeb oraz możliwości dziecka. Bardzo istotne jest, aby były one wykonywane często i systematycznie, oraz aby dziecko miało możliwość obserwowania pracy aparatu mowy w lustrze.
Ćwiczenia warg:
- Balonik: nabranie powietrza i zatrzymanie go w wydętych policzkach, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego, balon pękł - dziecko palcami uderza w policzki.
- Całusy: posyłanie buziaczków.
- Minki: naśladowanie min: wesołej - płaskie wargi, rozciągnięte od ucha do ucha, smutnej - podkówka z warg, obrażonej - wargi nadęte, zdenerwowanej - wargi wąskie.
- Wąsy: trzymanie słomki między nosem a wargą górną.
- Motor: parskanie, naśladowanie odgłosu motoru, traktora.
- Rybka: wysuwanie warg do przodu, otwieranie i zamykanie ust.
- Policja: naprzemienne wymawianie samogłosek: i-o, e-o.
- Masaż warg: nagryzanie zębami wargi dolnej, potem górnej.
- Zajączek: wciąganie policzków do jamy ustnej.
Ćwiczenia żuchwy:
- Nożyce: nasze zęby są nożycami, otwieramy szeroko buzię i… ciach - zamykamy.
- Koparka: łyżka koparki wybiera piasek z dna rzeki, wolno opuszczamy żuchwę w dół, następnie unosimy do góry powyżej linii warg.
- Huśtawka: dolną wargę i żuchwę wysuwamy i cofamy przy rozchylonych wargach.
- Grzebień: wysuwanie żuchwy i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
- Guma do żucia: naśladowanie żucia gumy.
Ćwiczenia języka:
- Konik: stukanie czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania.
- Winda: otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą - raz do góry, raz do dołu dotykając dziąsła za górnymi i dolnymi zębami.
- Karuzela: dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także. Włóż język między wargi a dziąsła i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę.
- Chomik: wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem raz z prawej, raz z lewej strony.
- Pędzel: pomaluj pędzlem (językiem) podniebienie (sufit), zaczynając od zębów w stronę gardła.
- Młotek: spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździ.
- Słoń: ma długą trąbę i potrafi nią wszędzie dosięgnąć, ciekawe czy potrafisz dosięgnąć językiem do ostatniego zęba na górze i na dole?
- Cyrkowiec: język próbuje wykonać różne sztuczki np. górkę - czubek języka oparty o dolne zęby, środek się wybrzusza, rurkę - przez którą można wdychać lub wydychać powietrze, szpilkę - układanie wąskiego języka, wahadełko - przesuwanie języka do kącików ust w stronę prawą i lewą.
Ćwiczenia podniebienia miękkiego:
- Chory krasnoludek: kasłanie z językiem wysuniętym z ust.
- Balonik: nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
- Biedronka: przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę i przenoszenie na obrazek biedronki, muchomora itp.
- Śpioch: chrapanie na wdechu i wydechu.
- Kukułka i kurka: wymawianie sylab: ku - ku, ko -ko, uku - uku, oko - oko, kuku - kuku, koko - koko.
- Świnka: naśladowanie chrząkania świnki.
- Zmarzlak: chuchanie na „zmarznięte ręce”.
- Śpioch: ziewanie przy nisko opuszczonej szczęce.
- Śpiący miś: chrapanie na wdechu i wydechu.
- Literatura:
- A. Balejko: Jak usuwać wady mowy, Orthdruk, Białystok 1992
- G. Demel: Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, WSiP, Warszawa 1994
- E. Minczakiewicz: Logopedia, WSiP, Warszawa
- E. Sachajska: Uczymy poprawnej wymowy, WSiP, Warszawa 1981
- I. Styczek: Logopedia, PWN, Warszawa 1983
Wpływ i znaczenie oddychania na prawidłowy rozwój mowy dziecka.
Oddychanie to podstawowa i niezbędna do życia czynność fizjologiczna. Mówienie jest nierozłącznie związane z oddychaniem. Prawidłowe oddychanie jest warunkiem dobrej wymowy oraz silnego głosu. Inny jest sposób oddychania wtedy gdy milczymy a inny, gdy mówimy. W czasie snu i milczenia oddychamy przez nos, natomiast podczas mówienia i śpiewania przez usta.
Wiele dzieci w wieku przedszkolnym ma problemy z prawidłowym (czyli przez nos) oddychaniem. Dzieci bawiąc się lub śpiąc, mają otwarte usta. Ustny tor przepływu powietrza tzw. nawykowe oddychanie przez usta jest nieprawidłowe i niekorzystne dla rozwoju mowy dziecka.
Niepokojące objawy które może zauważyć każdy rodzic:
- buzia ciągle otwarta – dziecko oddycha przez usta zamiast przez nos,
- przerwy w mówieniu, nabieranie dodatkowego powietrza,
- język wsunięty pomiędzy zęby podczas mówienia, zwłaszcza głosek: s, z, c, dz, sz, rz, cz, dż, ś, ź, ć, dź, t, d, n, l, r,
- zacinanie się, jąkanie,
- płytki, niepełny oddech,
- mówienie na wdechu,
- chrapanie podczas snu,
- częste katary,
- głośne mówienie.
Jeżeli zaobserwowaliście któryś z tych objawów należy udać się do laryngologa a jeśli laryngologicznie wszystko jest w porządku do alergologa. Może to bowiem świadczyć o krzywej przegrodzie nosowej, przeroście trzeciego migdałka lub/i migdałków podniebiennych lub alergii.
Dziecko oddychające w nieprawidłowy sposób narażone jest na:
- nieprawidłową pozycję spoczynkową języka co powoduje ślinienie się,
- powstawanie i utrwalanie wad wymowy (międzyzębowa realizacja głosek t, d, n, l, s, z, c, dz, brak głosek l, sz, ż, cz, dż, r),
- wady zgryzu (tyłozgryz lub zgryz otwarty),
- częste infekcje górnych dróg oddechowych (anginy, przeziębienia), co może prowadzić do przerostu migdałka, a to z kolei do niedosłuchu,
- zmianę rysów twarzy (twarz asymetryczna),
- wady postawy: klatka piersiowa dziecka wskutek płytkich oddechów (mięśnie oddechowe żebrowe są mało aktywne) nie rozwija się w sposób prawidłowy, przez co jest zwykle płaska, piersi zapadnięte, łopatki odstające, a brzuch wypchnięty w przód,
- zaburzenia gospodarowania powietrzem, co może sprzyjać utrwalaniu niepłynności w mówieniu, mówieniu na wdechu,
- nieprawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego (uczucie sytości na skutek połykania powietrza, efekt odbijania się),
- niedostateczne dotlenienie układu nerwowego (zaburzenie koncentracji, zwiększona męczliwość, trudności w nauce).
Celem ćwiczeń oddechowych jest:
- wypracowanie umiejętności szybkiego, pełnego wdechu i wydłużonej fazy wydechowej,
- dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi,
- zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi,
- odróżnienie fazy wdechu i wydechu.
Wykonując ćwiczenia oddechowe należy pamiętać o kilku zasadach:
- ćwiczenia wykonujemy w przewietrzonym pomieszczeniu lub na powietrzu,
- ćwiczymy przed jedzeniem lub 2 godziny po posiłku,
- systematycznie 1-2 razy dziennie przez ok. 5 minut,
- ćwiczenia należy wykonywać w różnych pozycjach ciała: leżącej, siedzącej, stojącej,
- najlepiej by miały formę zabawy,
- podczas kataru, silnego kaszlu nie należy ćwiczyć,
- należy zwrócić uwagę, aby nie doprowadzić do zjawiska hiperwentylacji - zbyt intensywne oddychanie lub zbyt duża ilość powtórzeń może spowodować zawroty głowy, a nawet omdlenie.
Propozycje ćwiczeń oddechowych:
- Wdech nosem (usta zamknięte) i wydech ustami.
- Wdech ręce do góry, wydech ręce na dół.
- Dmuchanie na piórka, paski papieru, kulki z waty, wiatraczek.
- Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
- Wykonanie wdechu (nosem) i dość długiego, powolnego wydechu ustami - dmuchanie na zawieszony na nitce lekki przedmiot (krążek z papieru kolorowego, wata, gąbeczka, folia) tak, aby jak najdłużej utrzymać go w oddaleniu.
- Chuchanie na zmarznięte ręce.
- Dmuchanie przez rurkę włożoną do wody „bulgotanie”, można bawić się w „gotowanie wody” lub „sztorm na morzu”. Raz dziecko dmucha lekko, raz mocno.
- Nadmuchiwanie balonika, piłki.
- Gra na trąbce, organkach, flecie.
- Puszczanie baniek mydlanych.
- Zdmuchiwanie kropli deszczu, piórek, listków w czasie spacerów.
- Gotowanie obiadu – rozdmuchiwanie w naczyniu chrupek, ryżu, kaszy, pociętej gąbki, kawałków styropianu.
- Dmuchanie na płomień świecy – długo i delikatnie tak by tańczył oraz mocno i krótko by zgasł.
- Naśladowanie śmiechu różnych osób: staruszki: che- che- che,, kobiety – wesołe cha- cha- cha, mężczyzny – rubaszne ho- ho- ho, dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.
- Oddychanie przeponowo – brzuszne: dziecko leży na plecach na łóżku. Na brzuszku kładziemy mu misia. Dziecko nabiera powietrze nosem do brzucha (nie do klatki piersiowej)-miś musi się unieść, wypuszcza powietrze ustami-miś opada. Kiedy dziecko nauczy się oddychać w ten sposób na leżąco, można przejść do siedzenia i stania. Podczas wydychania powietrza może wymawiać samogłoski, lub głoskę s lub f- jeśli są dobrze wymawiane.
Ćwiczenia połączone z wypowiadaniem pojedynczych głosek, słów
- Wdech krótki, na wydechu dziecko wymawia samogłoskę „a”, jak najdłużej na tym samym tonie, potem kolejne samogłoski: e, u, i, o, np. kołysanie lalki aaa, płacz dziecka uuu, syrena iii.
- Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff.
- Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „sssss”.
- Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
- Wydłużanie fazy wydechowej: wdech i wydech nosem, w czasie wydechu mruczy - mówi długo spółgłoskę „m”.
Ćwiczenia z zatrzymaniem powietrza po zrobieniu wdechu:
- Przy wdechu dziecko podnosi przy pomocy rurki fragment obrazka, zatrzymuje powietrze, przy wydechu kładzie go w odpowiednie miejsce.
- Przenoszenie za pomocą słomki białych kropek na kapelusz muchomora, kropek na skrzydełka biedronki itp.
Wszystkim Dzieciom i Rodzicom życzę dobrej zabawy i miłego, wspólnie spędzonego czasu podczas ćwiczeń oddechowych!
- Literatura:
- 1. A. Jopkiewicz, E. Suliga: Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania”, Radom - Kielce 2005
- 2. B. Mackiewicz: „Znaczenie oddychania przez nos dla morfo-czynnościowego kształtowania się jamy ustnej”, W-wa 1992.
- 3. M. Mieszkowicz: „Oddychanie dziecka warunkiem jego życia i rozwoju” www.poradnik-logopedyczny.pl
- 4. A . Walencik –Topiłko: „Głos jako narzędzie. Materiały do ćwiczeń emisji głosu dla osób pracujących głosem i nad głosem”, Gdańsk 2009.
Praktyczne wskazówki dla Rodziców czyli jak stymulować mowę dziecka.
Wszelkie czynności mające na celu stymulowanie rozwoju mowy powinny mieć formę zabawy i być przede wszystkim przyjemnością dla dziecka. Nie zmuszajmy dziecka, jeśli nie jest gotowe na ćwiczenia z mówienia, natomiast za wszelkie próby i najmniejszy sukces powinniśmy dziecko pochwalić.
- Róbcie z dzieckiem ćwiczenia usprawniające pracę narządów artykulacyjnych. Parskanie jak konik, następnie kląskanie językiem. Cmokanie. Kotek ziewa (naśladowanie ziewania), oblizuje wąsy (ruch językiem wokół warg),myje ząbki (przesuwa językiem po zębach górnych i dolnych).
- Naśladujcie odgłosy otoczenia. Odgłosy wydawane przez zwierzęta: Kotek mruczy: mmmmm, Wąż syczy: sssssss Pszczoła bzyczy: bzz bzz Dźwięki pojazdów: Straż pożarna jedzie – eee ooo eee ooo (z przesadną artykulacją samogłosek – wargi rozciągają się, a następnie ściągają) Samolot leci: uuuuu (dzióbek z warg) i ląduje iiiiiiiiii (szeroki uśmiech) Pociąg jedzie: fu fu fu (górne zęby dotykają dolnej wargi) Wyrażenia dźwiękonaśladowcze są bardzo ważnym etapem w rozwoju mowy. W trakcie ich wypowiadania dziecko utrwala sobie głoski oraz uczy się łączyć sylaby, np. be be, pa pa. Jeśli dziecko ma trudności z wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi zacznij od tych, które zbudowane są z samogłosek (aaaa, iiiiii, uuuuu, ooooo). Można nimi nazwać emocje, odgłosy zwierząt i otoczenia. Później przejdź do wyrażeń zawierających spółgłoski, które pojawiają się w mowie dziecka najwcześniej – p, b, m (pa, ba, ma). Z czasem można zacząć łączyć sylaby (pa pa, mama).
- Patrzcie na dziecko kiedy do niego mówicie oraz kiedy oczekujecie od niego odpowiedzi. W ten sposób dziecko ćwiczy kontakt wzrokowy z rozmówcą i ma okazję do obserwacji pracy artykulatorów.
- Róbcie dziecku tzw. KĄPIEL SŁOWNĄ – opowiadajcie o tym co robicie, co dzieje się wokół. Niech mowa towarzyszy spacerom, zakupom, codziennym czynnościom. Mówcie powoli, używając prostych słów. Wasza wypowiedź musi być dla dziecka zrozumiała, a dzięki intonacji i gestykulacji – barwna i interesująca.
- Mama je jabłko. Jabłko jest czerwone i słodkie. Zobacz. Teraz założymy czapkę. Czapka jest zielona i miękka. Ma pompon. Umyj buzię. Gdzie masz buzię? Pokaż.
- Pokazujcie dziecku przedmioty codziennego użytku, z którymi często ma kontakt. Opisujcie dokładnie co to jest; do czego służy; jaki ma kolor i kształt.
- Oglądajcie wspólnie z dzieckiem obrazki. Wskazujcie na różne przedmioty, nazywajcie je, opisujcie.
- Zadawajcie dziecku krótkie proste pytania prowokujące do mówienia np. Kto to? Gdzie jest lala? Jest mała czy duża? Jest smutna, czy wesoła? Itp. Jeśli dziecko nie odpowiada, sam udziel odpowiedzi. Nigdy jednak nie należy od razu odpowiadać za dziecko. Trzeba dać mu szansę, aby się zastanowiło i spokojnie odpowiedziało.
- Chwalcie dziecko za każdy przejaw aktywności werbalnej. Dostrzegaj każde, nawet najmniejsze osiągnięcie, nagradzając je pochwałą. Dołóż wszelkich starań, aby rozmowa była dla dziecka przyjemnością.
- Opowiadajcie i czytajcie dziecku bajki. Warto poświęcić 15-30 min dziennie na przeczytanie lub opowiedzenie dziecku bajeczki. To nie tylko rozwija wyobraźnię, lecz także poszerza zasób słownictwa, uczy koncentracji uwagi i daje dziecku poczucie bliskości.
- Dbajcie o poprawność swoich wypowiedzi. Nie posługujcie się językiem dziecka. Nie spieszczajcie nadmiernie form. Nie nazywajcie przedmiotów, czynności lub osób w taki sam sposób jak dziecko. Pamiętajcie, że dziecko naśladuje właśnie Was!
- Śpiewajcie z dzieckiem. Mówcie wierszyki, wyliczanki Jest to ćwiczenie językowe, rytmiczne, a zarazem terapeutyczne. Piosenki, wierszyki i wyliczanki rymują się, a dzięki swej melodyjności są łatwe do zapamiętania.
- Rysujcie z dzieckiem. Mów co kreślimy – np. teraz rysujemy kotka; to jest głowa, a tu są oczy, nos, itd. Zachęcajcie dziecko do wypowiedzi podczas rysowania. Można także łączyć rymowanki z rysowaniem: np. „Kółka, kółko i kreseczka tu laseczka, tam laseczka. Widzi młody, widzi stary że nam wyszły…okulary!”
- Bawcie się razem z dzieckiem. Odgrywajcie różne role podczas zabawy np. lekarz, sprzedawca itp. Zabawy tematyczne rozwijają wyobraźnię, uczą naprzemienności ról, zasad zachowania w określonych sytuacjach komunikacyjnych oraz poszerzają zasób słownictwa dziecka.
- Sprawdzaj czy dziecko rozumie Twoje polecenia. Polecenia powinny być proste i dotyczyć czynności lub przedmiotów, które są dziecku bliskie. Daj misia. Przynieś buty. Połóż piłkę na krześle.
- Nie wyręczajcie dziecka w mówieniu. Jeśli dziecko ma trudność z wypowiedzeniem wyrazu, pozwól mu spokojnie dokończyć, po czym powiedz ten wyraz jeszcze raz poprawnie.
- Nie poprawiajcie każdego słowa i każdej niegramatycznej wypowiedzi dziecka. To może wywołać zniechęcenie do mówienia.
- Nie wymagajcie od dziecka, aby wymawiało głoski, na które fizjologicznie nie jest jeszcze gotowe. Może to doprowadzić do deformacji głoski.
Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy. Zajęcia prowadzone są indywidualnie lub w małych grupach do 4 osób. Czas trwania zajęć 30 min. Podczas ćwiczeń logopedycznych dzieci usprawniają motorykę narządów artykulacyjnych, poprawiają wydolność oddechową, poszerzają zasób słownictwa, doskonalą umiejętność budowy zdań, poprawiają płynność mówienia, uczą się artykulacji prawidłowych wzorców głosek oraz komunikowania pozawerbalnego.
Zabawy językowe rozwijające mowę. Program profilaktyki logopedycznej.
Od września 2021 r. we wszystkich oddziałach przedszkolnych prowadzone są grupowe zajęcia logopedyczne. Wiek przedszkolny jest najważniejszym i decydującym okresem kształtowania i rozwijania mowy dziecka. Na tym etapie należy zadbać o stymulowanie i usprawnianie prawidłowego rozwoju mowy oraz korygowanie powstałych zaburzeń. Dopóki mowa kształtuje się, można ją modyfikować, usprawniać i wpływać na jej rozwój. Dzieci uczęszczające do przedszkola stanowią zróżnicowaną pod względem rozwoju mowy grupę. Jedne zaczynają mówić wcześniej, inne znacznie później i wolniej przyswajają sobie poszczególne głoski. Podstawową formą nauki dzieci w wielu przedszkolnym jest zabawa, która stanowi „najdoskonalszy sposób uczenia się, rozwijania i doskonalenia mowy”. Grupowe zajęcia logopedyczne, połączone z zabawą przyniosą wiele korzyści wszystkim dzieciom zarówno tym, których mowa odbiega od normy, jak i tym u których mowa rozwija się prawidłowo.
Wrzesień 2021r.
Temat zajęć: "Co pomaga nam poprawnie mówić?"
W czasie zajęć dzieci dowiedziały się, że dla prawidłowej wymowy ważne są sprawne narządy mowy, dobry słuch i prawidłowe oddychanie. Słuchając bajki logopedycznej o „Języczku Podróżniczku” usprawniały artykulatory, wdrażały się do koncentrowania na bodźcach słuchowych - rozpoznawały odgłosy wytwarzane przez gazety oraz różnicowały oddychanie nosem i ustami.
Październik 2021r.
Temat zajęć: "Jesienne rytmy"
Tematem przewodnim zajęć była jesienna pogoda. Dzieci opowiadały o zmianach jakie zaobserwowały jesienią w pogodzie, ilustrowały dźwięki deszczu ciałem, wystukiwały i wyklaskiwały rytmy układane z liści i kasztanów. Losując ćwiczenia z „Logopedycznej sakiewki skarbów” usprawniały aparat artykulacyjny, dmuchając na papierowe listki wzmacniały i wydłużały wydech.
Listopad 2021r.
Temat zajęć: "Zabawy ze zwierzętami"
W oparciu o historyjkę obrazkową dzieci zapoznały się z przygodą misia, który podczas jesiennej wyprawy, na swojej drodze, spotykał różne zwierzątka i zjawiska przyrodnicze. Dzieci miały za zadanie naśladować ich odgłosy, mimikę i ruch. Dzięki takim ćwiczeniom logopedycznym usprawniały motorykę artykulacyjną, kształtowały prawidłowy tor oddechowy, rozwijały słuch fonematyczny i ćwiczyły mowę opowieściową. Dodatkową atrakcją była zabawa z kolorowymi piórkami i bańkami.
Grudzień 2021r.
Temat zajęć: "Święty Mikołaj i jego pomocnicy"
Grudniowe zajęcia to oczywiście spotkanie z wyczekiwanym przez wszystkich św. Mikołajem. Dzieci, naśladując minki robione prze Mikołaja, usprawniały narządy mowy, doskonaliły umiejętność właściwej odmiany rzeczowników, karmiąc niecodziennego gościa różnymi smakołykami i obdarowując prezentami członków rodziny. Wzmacniały i wydłużały fazę wydechową dmuchając na papierowe śnieżynki.
Styczeń 2022 r.
Temat zajęć: "Dzień babci i dziadka"
Dzień Babci i Dziadka jest bardzo ważny dla przedszkolaków. Dlatego tematu ukochanych dziadków nie mogło zabraknąć podczas zajęć logopedycznych. Dzieci miały różne zadania do wykonania: usprawniały narządy mowy, ćwiczyły umiejętność skojarzeń językowych, koncentracji uwagi, rozwijały aktywności werbalną i poczucie rytmu wykorzystując ciekawe pomoce dydaktyczne i piosenkę.
Luty 2022 r.
Temat zajęć: "Logopedyczny karnawał"
Muzyka i taniec towrzyszyły dzieciom w czasie zajęć. Dzieci ćwiczyły narządy mowy w rytmie karnawałowej muzyki. W zabawie „Czary mary znikaj” rozwijały aktywność werbalną. Podczas wspólnego czytania książki: „Zaczytanki. Hop do koła” ćwiczyły uwagę oraz pamięć słuchową.
Marzec 2022 r.
Temat zajęć: "W poszukiwaniu wiosny"
Słuchając bajeczki logopedycznej „Przygody Języczka Podróżniczka” dzieci wykonywały ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne, utrwalały właściwy – tor oddechowy. Podczas ćwiczeń rytmicznych przy muzyce, ćwiczyły uwagę i pamięć słuchową .Doskonaliły umiejętność budowania dłuższych wypowiedzi zdaniowych, dokonywały kategoryzacji, przypisując elementy do danej kategorii.
Kwiecień 2022 r.
Temat zajęć: "Robot poznaje zwierzęta"
Podczas zajęć dzieci rozmawiały z robotem Magalem, który mówił językiem sylabowym. W ten sposób doskonaliły umiejętność syntezy i analizy sylabowej. Rozwiązując zagadki, śpiewając piosenkę łączoną z ruchem, doskonaliły koncentrację uwagi i pamięć.
Maj 2022 r.
Temat zajęć: "Pociąg"
Podczas zajęć dzieci wdrażały się do prawidłowej artykulacji głosek sz , s. Z Języczkiem Podróżniczkiem, który wybierał się w podróż pociągiem, dzieci wykonywały ćwiczenia usprawniające wargi i język. Porządkowały rzeczy , które spakował Języczek Podróżniczek do walizki, przypisując je do tablic ze schematami układu narządów mowy podczas wymawiania głosek syczących i szumiących.
Czerwiec 2022 r.
Temat zajęć: "Krasnoludki"
Słuchając bajki o krasnoludkach dzieci wykonywały ćwiczenia usprawniające motorykę warg i języka oraz utrwalały właściwy tor oddechowy. Podczas zabawy „zaczarowany worek” wzbogacały słownictwo, określając cechy rzeczy, stymulowały zmysł dotyku, odgadując jaka rzecz jest w worku, tylko za pomocą dłoni. Doskonaliły sprawność fleksyjną, koncentrację uwagi i pamięć w zabawie „zgadnij czego brakuje?”
"Widzę, czuję i smakuję". Zajęcia z wykorzystaniem stymulacji polisensorycznej.
Od września 2021r. w grupie 5 „Wisienki” prowadzone są zajęcia z wykorzystaniem stymulacji polisensorycznej. Celem zajęć jest pobudzenie wszystkich zmysłów dziecka: dotyku, wzroku, słuchu, węchu i smaku za pomocą bodźców odmiennych dla każdej pory roku, aby podkreślać zmiany zachodzące w przyrodzie. Badając otoczenie za pośrednictwem zmysłów, dziecko pobudza ciekawość, doświadcza i kształtuje wyobrażenie o najbliższym środowisku.
Wrzesień 2021r.
Temat zajęć: "Dary jesieni"
Dary jesieni posłużyły dzieciom do pobudzenia wszystkich zmysłów. Dzieci nazywały kolory, określały wielkość, ilość i kształt: żołędzi, kasztanów i liści. Wykorzystując zmysł smaku i węchu rozpoznawały jesienne owoce i warzywa.
Październik 2021r.
Temat zajęć: "Święto dyni"
Dzieci poznały różne rodzaje dyni: duże, małe, chropowate i gładkie. Porównywały ich wagę, wielkość, kolor i fakturę. Ustawiały dynie od największej do najmniejszej. Następnie oglądały wnętrze dyni: dotykały i wąchały. Zmysł smaku pobudziła degustacja bułeczek dyniowych i pestek dyni. Atrakcją ruchową była pomarańczowa ścieżka sensoryczna i zabawa z pomarańczowymi balonami, łączona z wyliczanką.
Listopad 2021r.
Temat zajęć: "Hokus- pokus - Andrzejki"
W oparciu o wierszyk dzieci ćwiczyły uwagę i pamięć słuchową – miały za zadanie zapamiętać zaklęcie i składniki magicznej mikstury. Wykorzystując zmysł dotyku dzieci rozpoznawały rzeczy o różnych fakturach i kształcie ukryte w worku. Zabawa muzyczno-plastyczna stymulowała zmysł słuchu i dotyku.
Grudzień 2021r.
Temat zajęć: "Świąteczne zapachy"
Boże Narodzenie obfituje w zapachy oraz inne doznania sensoryczne dla naszych Dzieci. Niezwykły nastrój zbliżających się Świąt podkreśliły świecące się zapachowe świeczki w kloszach z pomarańczy. Zmysł węchu pobudziły wąchane przez dzieci zapachy przypraw: cynamonu, goździków, kardamonu, kakao, olejku pomarańczowego. Zabawa pachnącą ciastoliną - piernikoliną, i ozdoby choinkowe z pomarańczy wykonane przez dzieci, były przyjemną stymulacją dotykową. Zmysł smaku pobudziła rozgrzewająca herbatka z przyprawami i aromatyczne pierniki.
Styczeń 2022 r.
Temat zajęć: "Zima śnieżna i mroźna"
Zimowym żywiołem jest woda, pod postacią śniegu i lodu. Ten żywioł najsilniej działa na zmysły, a przy okazji kształtuje doznania termiczne. W czasie zajęć dzieci dotykały śniegu i lodu, określały ich cechy oraz obserwowały jak kolorowy tusz barwi wodę. Zmysły smaku i węchu pobudzane były miętą ( herbatka i czekolada miętowa), a słuch wspólnie śpiewaną piosenką.
Luty 2022 r.
Temat zajęć: "Karnawał"
Czas karnawału to przede wszystkim muzyka i taniec. Dźwięki „Marsza Tureckiego” W. A. Mozarta posłużyły do stymulacji słuchowej i ruchowej dzieci. Na balu karnawałowym potrzebne jest przebranie – kolorowe, karnawałowe maski, wykonane z materiałów o różnych fakturach. Dzieci ćwiczyły pamięć wzrokową i srtymulowały zmysł dotyku zapamiętując i dotykając masek.
Marzec 2022 r.
Temat zajęć: "Oznaki wiosny"
Wiosna to czas kiedy przyroda budzi się do życia. Podczas zajęć dzieci rozpoznawały odgłosy wiosny odtwarzane z płyty: śpiew ptaków, brzęczenie owadów, klekot bociana, rechot żab, szum wiatru. Przy muzyce „ Cztery pory roku Vivaldiego- Wiosna” przedstawiły inscenizację muzyczno-ruchową „Od ziarenka do kwiatu”. Żywiołem przypisanym do tej pory roku jest ziemia. Dzieci dotykały ziemi, określały jej cechy i przydatności, następnie wspólnie zasiały w doniczce owies. Zmysł smaku i węchu pobudzany był przez aromat olejku cytrynowego i smak cytryn.
Kwiecień 2022 r.
Temat zajęć: "Poznajemy wiosenne warzywa – nowalijki"
W czasie zajęć dzieci rozszerzyły i utrwaliły wiedzę na temat warzyw typowych dla okresu wiosennego. Prezentacja prawdziwych warzyw, dała im możliwość dotknięcia, powąchania a także degustacji. Dzieci określały cechy sensoryczne warzyw: ciężkie-lekkie, duże-małe, jasne-ciemne, gładkie-szorstkie. Klasyfikowały warzywa ze względu na różne cechy sensoryczne: kolor, fakturę, kształt, wagę itp.
Maj 2022 r.
Temat zajęć: "Mam nosa- zabawy badawcze związane z zapachami"
Podczas zajęć dzieci stymulowały zmysł węchu rozpoznając zapachy ukryte w słoiczkach. Przy piosence „Nasze zmysły” utrwalały wiedzę o pięciu zmysłach, którymi posługują się na co dzień. Dzieci zachwycił eksperyment „rozkwitające kwiaty”. Ich zdaniem było pokolorowanie oraz wycięcie kwiatów. Następnie zaginały płatki do środka kwiatka. Podczas finału, czyli puszczania przygotowanych kwiatów na wodę zadziała się magia – papierowe kwiaty zaczęły rozkwitać, otwierać się.
Czerwiec 2022 r.
Temat zajęć: "Lato na nas czeka"
Zbliżające się dużymi krokami Lato i wakacje są najlepszym czasem do naturalnej stymulacji sensorycznej. Dzieci przy dźwiękach piosenki „Jadę, jadę” wyruszyły w podróż nad morze. Uspokajający szum fal, czasami nawet głośny huk, odgłos mew, skrzypienie piasku pod stopami, odgłos syreny okrętowej, dźwięki odtwarzane z płyty posłużyły do stymulacji słuchowej. Dzieci ćwiczyły motorykę małą, stymulowały zmysł dotyku wykonując papierowe łódki. Zabawa z chustą animacyjną posłużyła do ćwiczeń motoryki dużej i stymulacji wzrokowej.
Urządzenia cyfrowe, a rozwój mowy dziecka
Dzisiaj nawet dwulatki potrafią obsługiwać nowoczesne urządzenia – pytanie tylko, czy z pożytkiem, czy też ze szkodą dla ich rozwoju oraz nauki mówienia. Odpowiednio dobrane treści internetowe prezentowane na urządzeniach mobilnych mogą mieć pozytywny wpływ na rozwój dzieci. Jednak zbyt wczesne oraz intensywne korzystanie z tych urządzeń może wywoływać negatywne konsekwencje dla rozwoju psychofizycznego dziecka, rozwoju mowy oraz kształtowania kontaktów interpersonalnych czy rozwijania więzi społecznych.
Pierwsze lata życia dziecka stanowią najintensywniejszy okres rozwoju mózgu. Do tego rozwoju niezbędne jest wielozmysłowe poznawanie otaczającego świata. Dziecko musi poczuć, doświadczyć, dotknąć, zobaczyć i usłyszeć, aby struktury neuronalne jego mózgu mogły się prawidłowo rozwijać. Szybko zmieniające się i agresywne bodźce wzrokowe, słuchowe, które pojawiają się w grach, reklamach, bajkach oraz grających multimedialnych zabawkach, atakują rozwijający się mózg dziecka. Bodźce te są przetwarzane w prawej półkuli mózgu, której wysoka aktywność prowadzi do hamowania rozwoju lewej półkuli, odpowiedzialnej m.in. za rozwój mowy oraz myślenia dziecka.
Mózg dziecka musi dojrzeć, nauczyć się określonych sprawności językowych oraz motorycznych, i dopiero na kolejnym etapie rozwoju jest gotowy, aby posługiwać się wysokimi technologiami. Dzieci poniżej drugiego roku życia nie nauczą się słownictwa z telewizji. Co gorsza, włączony w domu telewizor zmniejsza interakcje i kontakt dziecka z dorosłym o 20 procent. A to właśnie od rodziców, dzieci najskuteczniej uczą się języka. Podobne zjawisko wystąpi, gdy dziecko będzie wpatrzone w ekran tabletu. Dzieci często oglądają telewizję, bajki oraz grają w gry komputerowe bez ograniczeń i w samotności. Pozbawia je to możliwości rozmowy z osobą dorosłą. W konsekwencji maluch tworzy własne, zwykle nieprawdziwe interpretacje obrazów i przekazów językowych.
Podczas słuchania bajek i reklam, zabawek dźwiękowych mózg uczy się eliminować dźwięki językowe. Nastawia się na odbiór dźwięków niewerbalnych (muzyka, reklamy). Dzieci sprawiają wtedy wrażenie zahipnotyzowanych i nie słyszą, gdy się do nich mówi. Dziecko uzależnia się także od szybko zmieniających się obrazów, dźwięków i słów. W efekcie może wykazywać cechy nadmiernej pobudliwości.
Powtarzające się dźwięki (reklamy, melodyjki w zabawkach dźwiękowych, grach) nie pozwalają dziecku na słuchanie mowy. Ośrodki słuchowe w prawej półkuli mózgu, które specjalizują się w odbiorze dźwięków niewerbalnych, blokują odbiór przekazów językowych. Dziecko słyszy mowę dorosłych, ale nie przetwarza jej na wyższych strukturach układu nerwowego. Mózg uczy się ignorować słowa.
U niemowlaków zauważa się brak koncentracji dziecka na twarzy dorosłego, brak uśmiechu na widok znajomej osoby oraz brak wsłuchiwania się w głos dorosłego. Nie pojawia się gaworzenie, nie występują gesty społeczne (np.: „pa, pa”). Zauważa się opóźniony rozwój motoryki dużej i małej.
U trzyletnich dzieci dostrzega się trudności w zakresie rozumienia poleceń lub całkowity brak rozumienia. Obserwuje się zabawę na poziomie 12–14-miesięcznych dzieci bądź całkowity brak zabawy tematycznej. W grupie rówieśniczej pojawiają się trudności z rozpoczęciem i kontynuowaniem zabawy, trudności w respektowaniu reguł. Pojawia się niepełne rozumienie języka, komunikowanie się za pomocą krzyku lub płaczu. Dzieci nie wykazują zainteresowania książkami, układankami, obrazkami.
Cyfrowe urządzenia i dźwiękowe zabawki powodują efekt trwałego lub częściowego rozkojarzenia uwagi. Dziecko zwraca uwagę na wszystko, nie koncentrując się na wybranym zadaniu. Zaburzenia uwagi stanowią najczęstszą przyczyną kłopotów szkolnych. Zbyt częsty kontakt z multimediami, nawet edukacyjnymi, może opóźniać rozwój umiejętności językowych współczesnych dzieci, prowadzić do nadpobudliwości i być przyczyną ADD (zespołu zaburzeń uwagi).
Dziecko w pierwszych latach swojego życia potrzebuje intensywnych bodźców sensorycznych oraz doświadczeń z innymi osobami. Telewizja, komputery, tablety, zabawki elektroniczne nie zastąpią dziecku kontaktu z rodzicami i rówieśnikami. Wspólne zabawy, czytanie książek rozwijają relacje z opiekunami oraz z innymi dziećmi, umożliwiają poznawanie i uczenie się otaczającego świata wszystkimi bodźcami.
Źródło: J. Cieszyńska, Wpływ wysokich technologii na rozwój dzieci, Biuletyn Wydawnictwo Edukacyjne.